U Hramu Svetog Save u Foči, nepunu godinu nakon osveštanja, počelo je živopisanje, jedna od posljedih i najzahtjevnijih faza u izgradnji.
U prvoj fazi freskopisa oslikava se oltarski prostor površine oko 300 metara kvadratnih, dok je ukupna površina svodova ovog grandioznog hrama, koja će biti ukrašena likovima svetaca, oko 3.000 kvadrata.
Posao je povjeren umjetnicima iz Beograda, sa akademskim slikarom, protomajstorom Aleksandrom Živadinovićem na čelu.
“Nadamo se da će, ako Bog da, do decembra ceo oltar biti gotov. Ovo je veliki poduhvat, jer je ovo veoma veliki hram, tako da ima mnogo posla”, kaže Živadinović.
Oltarski dio krasiće tri kompozicije “Presveta Bogorodica na prestolu sa anđelima”, “Hristos pričešćuje apostole” i “Vhod jerarh”, odnosno “Sveti oci liturgičari”.
Ova ekipa umjetnika oslikala je veliki broj pravoslavnih hramova, a ovo im je, ističu, najveći do sada.
Za razliku od stare metode freskopisanja na svježem malteru, živopis se radi na suvoj podlozi, savremenom seko tehnikom – akrilnim bojama, koje garantuju postojanost vijekovima, sa zlatnom pozadinom.
“Slike se rade u našem srpskom, vizantijskom stilu, a boje će biti malo svetlije. Pošto nema dosta svetla u hramu, prozori su mali u odnosu na veličinu hrama, dogovorili smo se sa upravom hrama da bude zlatna pozadina, koja će reflektovati svetlost i simbolisati carstvo nebesko”, navodi Živadinović.
Uz protomajstora Živadinovića, na oslikavanju Hrama Svetog Save saradnici su Darko Milojević, Petar Vujević i Miloš Rončević.
Starješina Hrama Dušan Andrić kaže da je ova ekipa umjetnika živopisala veliki broj hramova, među njima i Saborni hram i hercegovačku Gračanicu u Trebinju, manastire Žitomislić i Tvrdoš, kriptu Hrama Svetog Save na Vračaru, hramove po Beogradu, Novom Sadu i Hram Svetog Save u Los Anđelesu.
“Sva četvorica su završili Akademiju Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju i od 1999. godine bave se živopisanjem hramova, izradom ikona i mozaika. Riječ je o majstorima sa bogatim i velikim iskustvom”, navodi protojerej- stavrofor Andrić.
Molitvenim zastupništvom Svetog Save, blagoslovom mitropolita dabrobosanskog Hrizostoma, a na radost svih vjernika, ističe Andrić, počelo je oslikavanje freskama, koje su, objašnjava on, jevanđelje u slikama preko kojih vjernici mogu da Božiju crkvu osjete na još prisniji način – kao ikonu carstva nebeskog.
“Nadamo se, uz Božiju pomoć, da ćemo do kraja godine završiti oltarski dio, a zatim nam u drugoj fazi predstoji da pripremimo ostalu zidnu površinu Hrama”, pojašnjava Andrić.
Među brojnim prikazima događaja iz Svetog pisma i istorije Crkve, na freskopisu Svetosavskog hrama naći će se i jošanički novomučenici, kao i žitije sveštenomučenika Momčila Čelebićkog.
Za sada se ne može govoriti o cijeni živopisanja kompletnog hrama.
“Oltarski dio je površine 300 kvadrata. Kvadrat freskopisanja hrama je 130 evra, a kada tome dodamo pripremu podloge, pa nanošenje zlatne pozadine, kvadrat oltarskog dijela koštaće oko 1.000 KM”, rekao je Andrić.
Dinamika radova zavisiće od priloga vjernika. Iz Hrama Svetog Save pozvali su vjerni narod da pokaže složnost i jedinstvo, kakvo ga je uvijek i odlikovalo kada je riječ o vjeri pravoslavnoj.
“Da ukrasimo naš hram, kako bismo priveli kraju jednu od posljednjih faza u izgradnji i kako bismo upravo preko tih fresaka svjedočili nezalaznu svjetlost lica vaskrslog Gospoda Isusa Hrista”, naglašava Andrić.
Prilozi već pristižu, a među prvima oslikavanje crkve u svom zavičaju pomogao je fudbaler “Crvene zvezde” Rade Krunić.
“Posebna zahvalnost Radetu Kruniću, našem proslavljenom fudbaleru, koji je do sada priložio najveći iznos za freskopis, 10.000 evra. Zahvalnost i Milivoju Vilotiću i Zoranu Mićeviću koji su priložili 15.000 KM za freskopisanje Presvete Bogorodice u oltarskoj apsidi, a izdvojio bih i prilog NJegoša Ivanovića, koji je priložio 1.000 KM”, rekao je Andrić.
Za freskopisanje kompozicije svetih otaca liturgičara prilog je izdvojilo svešteno bratstvo Hrama Svetog Save, dok je Bogoslovija Svetog Petra Dabrobosanskog obezbijedila smještaj i hranu za freskopisce.
Prilozi za živopis mogu se ostaviti u hramu ili uplatiti na crkveni račun u Adiko banci.
Gradnja Hrama Svetog Save u Foči, koji se sa površinom oko 1.500 metara kvadratnih smatra najvećim pravoslavnim hramom u Republici Srpskoj i BiH, počela je 2006, a osveštan je prošle godine.
Na praznik Svetog Jovana Zlatoustog, 26. novembra, svečani čin velikog osvećenja Svetosavskog hrama obavio je NJegova svetost patrijarh srpski Porfirije.
