Saopštenje preduzeća Vodovod i kanalizacija a.d. Istočno Novo Sarajevo prenosimo u cjelosti.
“Obavještavamo vas da se, zahvaljujući jednodnevnim padavinama, nakon 12 dana redukcija, izdašnost izvora Tilava i pomoćnih izvorišta s kojima snabdijevamo potrošače povećala, te se s današnjim danom ukidaju redukcije. Vodosnabdijevanje se vraća u normalan režim i svi građani će ponovo imati stabilan pristup vodi.
Zbog velikog broja nedoumica zašto je došlo do ovakve situacije i različitih tumačenja, pojasnićemo građanima, jer je, s obzirom na klimatske promjene i izazovne godine koje su pred cijelim svijetom, važno razumjeti kako dugotrajni periodi bez padavina utiču na snabdijevanje vodom i kako zaista funkcioniše cijeli sistem vodosnabdijevanja. Takođe, bitno je razumjeti odgovornost svih u procesu vodosnabdijevanja.
Bosna i Hercegovina, te i ova naša Sarajevsko-romanijska regija, nalazi se u crvenoj zoni klimatskih promjena. Gotovo cijela ova godina bila je izložena klimatološkim ekstremima koji su izazvali drastični pad izdašnosti svih naših izvorišta. Imali smo najtopliju zimu od 1951. godine, najtoplije proljeće ikada i ljeto sa najvećim brojem dana s temperaturom preko 30 stepeni ikada.
Kada preko 80 dana nema padavina, a temperature svakodnevno prelaze 30, pa čak i 40 stepeni, izvorišta gube kapacitet jer se prirodni ciklus dopunjavanja podzemnih voda zaustavlja. Kraško izvorište Tilava, koje u najvećoj mjeri snabdijeva naše opštine, zavisi od padavina koje obnavljaju rezerve podzemnih voda (što predstavlja osnovni proces kruženja vode u prirodi). Tokom sušnih perioda, te rezerve se troše mnogo brže nego što se mogu obnoviti, što smanjuje protok vode kroz sistem. Visoke temperature dodatno ubrzavaju isparavanje, što dodatno opterećuje izvore i smanjuje dostupnost vode.
Izdašnost svih naših izvorišta je pala za 70% u odnosu na godine kada nismo izloženi klimatološkim ekstremima. Tačnije, raspolagali smo sa samo 30% izdašnosti svih izvorišta. U takvim situacijama, a uzimajući u obzir prekomjernu potrošnju pranjem pločnika, zalivanjem fasada, njiva, dvorišta, svakodnevnim punjenjem bazena pitkom vodom i slično, naši izvori i rezerve privremeno izgube mogućnost da u potpunosti zadovolje potrebe za vodom u tom obimu, što nas primorava na uvođenje privremenih redukcija, kako bismo osigurali da svaki stanovnik, barem određeni period dana, ima pristup vodi.
U više navrata smo apelovali na racionalizaciju potrošnje, a svakodnevno radimo na dugoročnim projektima kako bismo unaprijedili sistem i osigurali stabilnije snabdijevanje i u najtežim klimatskim uslovima, ali to je izazovan proces s kojim se cijeli svijet bori i zahtijeva dugoročnu posvećenost, što nam je svakako ključni prioritet u radu. I u ovakvim ekstremnim uslovima, u gradski sistem vodosnabdijevanja svaki dan je ulazilo 13 miliona litara vode ili 13.000 kubnih metara. Ako uzmemo u obzir međunarodne standarde o potrošnji vode po glavi stanovnika od 150 litara dnevno ili 4,5 kubnih metara dnevno, izuzimajući svu vodu koja se izgubi u mreži, ta potrošnja je dovoljna za 45.000 stanovnika.
Na ove dvije opštine, Istočno Novo Sarajevo i Istočna Ilidža, potrošača je nešto više od 30.000. Nameće se samo jedan zaključak, a to je da nismo trošili racionalno.
Odgovornost za razvoj vodovodne infrastrukture, koja podrazumijeva kaptažne građevine na izvorištima, rezervoare, mrežu cjevovoda kojom se snabdijevaju građani, jeste na jedinicama lokalnih samouprava – opštinama. Iz tog razloga, vodovodna infrastruktura jeste vlasništvo jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi.
Komunalna preduzeća od opština dobijaju izrađenu vodovodnu infrastrukturu na upravljanje i održavanje. Svjesni problema koje izazivaju klimatološki ekstremi, koji su sve učestaliji, u prethodnom periodu od 3 godine KP „ViK“ Istočno Sarajevo realizovalo je niz projekata na obezbjeđivanju dodatnih količina vode. Naravno, sve uz podršku, prije svega, opštine Istočno Novo Sarajevo, gdje je većina tih projekata i realizovano i potpuno finansirano od strane opštine Istočno Novo Sarajevo. Iz tog razloga, do sada smo u redukcijama bili samo 12 dana, za razliku od ostalih lokalnih zajednica u okolini, koje su značajno ranije krenule u ovaj proces (Grad Sarajevo, Sokolac, Pale, Istočni Stari Grad…).
U prethodnom periodu realizovani su projekti:
– Izvorište Topličina – 8-10 l/s
– Izvorište Kasipovac – 10 l/s
– Obavljena hidrogeološka istraživanja i istražno-eksploataciona bušotina 20 l/s u naselju Toplik.
Osim toga, KP „ViK“ Istočno Sarajevo je u potpunosti realizovalo projekat „Grabski mlini“.
Pomenuti projekat je ovo preduzeće projektovalo i izvelo sve radove, a obuhvata cjevovod na dužini od cca 10 kilometara, uz izdašnost izvorišta oko 35 l/s. Projekat je finansijski podržan primarno od strane opštine Istočno Novo Sarajevo i Grada Istočno Sarajevo (iako nije nadležno za vodosnabdijevanje), te opštine Istočna Ilidža na trasi cjevovoda koji prolazi kroz Istočnu Ilidžu.
KP „ViK“ je ponosno na ove projekte i svi su realizovani u prethodne tri godine. Da nisu, redukcije bi bile značajno ekstremnije i u dužem vremenskom periodu.
U narednom periodu ćemo posvetiti pažnju i racionalizaciji korišćenja pitke vode, kao i većoj saradnji s opštinama koje snabdijevamo vodom, kako bismo još intenzivnije radili na dugoročnim rješenjima za stabilno vodosnabdijevanje.
S obzirom na klimatske promjene i izazovne godine koje su pred nama, moraćemo nastaviti s ulaganjima i zajedničkim naporima kako bismo unaprijedili sistem i postarali se da svi stanovnici svih opština imaju uredno vodosnabdijevanje.
U opštini Istočno Novo Sarajevo počinje rekonstrukcija fabrike vode sa značajnim proširenjem rezervoarskih kapaciteta. Projekat je vrijedan 2,2 miliona eura.
Takođe, nakon rješavanja pokrenutih imovinsko-pravnih odnosa u naselju Toplik biće urađena eksploataciona bušotina većeg kapaciteta, kojom će se crpiti podzemne vode u većoj količini.
Hitno i što prije očekujemo obećanu realizaciju projekata od strane opštine Istočna Ilidža, prije svega Matića vrelo i bušotine uz obalu rijeke Željeznice, što bi značajno popravilo dostupne količine vode u ekstremnim uslovima.
Ovaj period bio je izuzetno težak i izazovan i za naše zaposlene, koji su danonoćno bili na terenu. Naša tehnička ekipa radila je neumorno na otklanjanju kvarova i hitnih problema izazvanih smanjenim protokom kroz sistem. Svaki kvar i izazov koji je prijavljen ili ustanovljen, bez obzira na vrijeme dana ili složenost situacije, rješavan je u najkraćem mogućem roku, kako bismo održali snabdijevanje vodom u okviru mogućnosti.
Upravljanje redukcijama je jako izazovan i iscrpljujući posao. Podrazumijeva značajne izračune i jako oprezno manipulisanje velikim brojem ventila, uz stalnu opasnost od mogućnosti oštećenja mreže. Zahtijeva 24-satno prisustvo na mreži.
Ono što je jako važno istaknuti jeste da je plan rađen nepristrasno, uz zakonsku obavezu da sve škole, vrtići, zdravstvene ustanove i kazneno-popravni zavodi imaju konstantno vodosnabdijevanje. Ipak, njihov predani rad omogućio je da sistem funkcioniše barem u minimalnim potrebama i u najtežim trenucima.
Što se tiče obračuna potrošnje i računa za vodu, želimo jasno naglasiti da će svi korisnici platiti samo za stvarno potrošenu količinu vode. Računi se izdaju na osnovu očitane potrošnje, što znači da neće biti naplaćeno ono što nije ni proteklo kroz sistem u periodu redukcija.
Važno je razumjeti da se obračun temelji na tačnim podacima sa brojila, te da vodomjeri mjere protok vode kroz sistem, a ne vazduha ili bilo čega drugog za šta su građani u pozivima i dopisima izražavali zabrinutost.
Hvala vam na strpljenju i razumijevanju u proteklom periodu, koje znamo da je bilo jako teško imati.”
