Grad Istočno Sarajevo ove godine obilježava značajan jubilej – 30 godina postojanja, tokom kojih se razvio u moderan grad sa 65.000 stanovnika u šest gradskih opština – Istočno Novo Sarajevo, Pale, Sokolac, Trnovo, Istočna Ilidža i Istočni Stari Grad.
Istočno Sarajevo je jedini grad u Republici Srpskoj koji se sastoji od više opština i po površini je najveći grad u Republici, prostire se na 1.425 kilometara kvadratnih i predstavlja ekonomski, univerzitetski, turistički, kulturni i sportski centar istočnog dijela Republike Srpske.
Istočno Sarajevo je jedan od tri grada u Republici Srpskoj koji bilježi pozitivan migracioni saldo i, poslije Bijeljine i Banjaluke, ima i najveći broj privrednih subjekata i najveći broj zaposlenih. Mjesto je u kojem ljudi žele da žive, rade i stvaraju porodicu.
Nekada Srpsko Sarajevo, a danas Istočno Sarajevo, od svog osnivanja ima strateški značaj za Republiku Srpsku, sinonim je za njen nastanak i formiranje prvih i najvažnijih republičkih institucija. Ogromna žrtva koju je ovaj grad podnio za Republiku Srpsku tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata u periodu 1992-1995. godine oličena je u 4.211 položenih života boraca i 2.967 poginulih civila, te egzodusu više od 120.000 sarajevskih Srba nakon potpisivanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH u Dejtonu, SAD.
Simbol je stradanja, ali i uzdizanja srpskog naroda sa područja predratnog Sarajeva i Sarajevsko-romanijske regije. Veliki broj od ukupno 157.143 Srba, koliko je prema popisu stanovništva iz 1991. godine živjelo u tadašnjem gradu Sarajevu, odlučio je da svoj život nastavi na ovim prostorima stvarajući potpuno novi grad i u tome je uspio.
Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Ljubiša Ćosić kaže da su stanovnici Istočnog Sarajeva breme prethodnog vremena uspješno iznijeli na svojim leđima i krenuli u mukotrpan proces razvoja grada.
„Nakon samo 30 godina od osnivanja, došli smo do modernog grada od 65.000 stanovnika u šest gradskih opština. Svaka od njih svojim specifičnostima čini Istočno Sarajevo mjestom kakvo danas jeste – mjestom lijepog života gdje ljudi žele da sebi stvore porodicu i dom“, ističe Ćosić.
On navodi da razvojni proces, koji je posljednjih godina ubrazan, ne smije stati i da Gradska uprava, zajedno sa opštinama, ima u planu velike, strateške projekte koji će Istočno Sarajevo dodatno ojačati kao centar ovog dijela Republike Srpske.
„Moramo dodatno razviti saobraćajnu infrastrukturu u gradu, kako bismo olakšali svakodnevni protok ljudi, roba i usluga. Hoćemo da gradimo najduži tunel u Republici Srpskoj i na taj način povežemo naše opštine. Hoćemo da napravimo i najdužu gondolu u Srpskoj i dodatno ojačamo Jahorinu kao regionalni turistički centar, da uradimo treću traku preko Romanije. Dodatno ćemo ojačati i sistem zdravstvene zaštite. Radimo na tome da trajno riješimo problem odlaganja otpada izgradnjom spalionice svjetskog standarda ili savremene regionalne deponije. Sve više koristimo velike potencijale kojima raspolažemo kada je riječ o realnom sektoru – drvopreprada, poljoprivreda, prehrambena industrija, trgovina, usluge… Hoćemo da uspostavimo i regionalni centar za obradu drveta, a istovremeno dodatno zaštitimo našu životnu sredinu, kao što smo to učinili istorijskim prograšenjem Parka prirode ‘Trebević’“, istakao je Ćosić.
On dodaje da Istočno Sarajevo ima sve što čini moderan grad, a da su najvažniji resurs ljudi, bez kojih sve gubi smisao i svi potencijali ostaju neiskorišteni.
„Zbog toga vodimo računa o našem Univerzitetu. Borimo se da okupimo omladinu, da naši najbolji ostanu u svom gradu i daju doprinos svojoj i budućnosti svoje djece. Imamo strategiju razvoja, jasno vidimo gdje želimo da idemo i kako treba Istočno Sarajevo da izgleda za narednih 30 godina, kada budemo proslavljali 60. rođendan“, poručio je Ćosić.
OD SRPSKOG DO ISTOČNOG SARAJEVA – ISTORIJAT GRADA
Na osnovu odredaba Ustava Republike Srpske i Odluke sa konstitutivne sjednice Skupštine Srpskog grada Sarajeva, Savjet Srpskog grada Sarajeva na sjednici održanoj 13. marta 1993. godine donio je Statutarnu odluku o organizaciji Srpskog grada Sarajeva.
Srpski grad Sarajevo tada se sastojao od gradskih opština: Srpsko Novo Sarajevo, Srpski Stari Grad, Srpski Centar, Srpska Ilidža, Srpska Vogošća i Rajlovac, te prigradskih opština Pale, Sokolac, Trnovo, Ilijaš i Hadžići.
Po završetku Odbrambeno-otadžbinskog rata, 1996. godine, Narodna skupština Republike Srpske, na sjednici održanoj 2. aprila, donosi Zakon o Srpskom gradu Sarajevo, kojim se mijenja ime grada u grad Srpsko Sarajevo.
Od tog perioda, područje grada čine opštine: Srpska opština Novo Sarajevo, Srpska Ilidža, Trnovo, Srpski Stari Grad, Pale i Sokolac, dok su ostale opštine koje su ranije pripadale području grada oduzete Republici Srpskoj i pripojene Federaciji BiH.
Ne želeći da žive pod tuđom vlašću, oko 120.000 sarajevskih Srba je nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma napustilo svoje odbranjene domove i imanja u dijelovima Sarajeva koji su do tada bili pod kontrolom srpskih vlasti.
Tokom egzodusa, koji je počeo 17. februara 1996. godine, a završen početkom marta 1996, na Vojničko spomen-groblje „Mali Zejtinlik“ u Sokocu preneseni su posmrtni ostaci poginulih sarajevskih Srba.
U istorijatu ovog grada ističe se i 2004. godina, kada na zahtjev visokog predstavnika, Ustavni sud BiH donosi odluku kojom se ukida prefiks SRPSKI iz naziva grada, nakon čega grad dobija svoje sadašnje ime – Istočno Sarajevo.
Slava grada Istočno Sarajevo, Sveti Petar Dabrobosanski, obilježava se 17. septembra.
