Direktor Instituta istorijskih nauka Univerziteta u Istočnom Sarajevu Draga Mastilović izjavio je danas na Palama da jedino institucionalni okvir Republike Srpske štiti srpski narod zapadno od rijeke Drine.
“Ako ne bi bilo tog institucionalnog okvira, za veoma kratko vrijeme, za nekih 50 ili 100 godina, sigurno je da ne bi bilo Srba zapadno od rijeke Drine”, istakao je Mastilović na tribini “Pale – prijestonica Srpske”.
Prema njegovim riječima, nasrtaji na Republiku Srpsku i njene institucije u stvari su vrh ledenog brijega i svega onoga što se Srbima zapadno od Drine dešava od polovine 19. vijeka, pa kroz čitav 20. vijek.
Mastilović je ukazao da je prvenstveno jedinstvo imperativ samoodržanja Srba na ovim prostorima.
“Sigurno je da nastojanja da se Srbi unište neće prestati ni u budućnosti. Moramo biti svjesni njih”, istakao je Mastilović.
On je naveo da se od polovine 19. vijeka, od kako su pojedini zapadni ideolozi osmislili strategiju da Drina mora biti granica dva svijeta, istočnog – pravoslavnog i zapadnog – katoličkog, i da se Rusiji i pravoslavlju mora spriječiti prodor, osporava pravo Srbima da uopšte žive na prostoru zapadne rijeke Drine.
“Sve ono što se nama dešavalo u drugoj polovini 19. vijeka, počevši od austrougarske okupacije, zločina u Prvom svjetskom ratu i genocida u Drugom svjetskom ratu, te pokušaja istrebljenja na kraju 20. vijeka, vuče svoje ideološke korijene duboko u 19. vijek i kasnije u 20. vijek, kada su se pridruživali drugi faktori koji su željeli da Srba zapadno od Drine nema”, istakao je Mastilović.
Prema njegovim riječima, Srbi sa zapadne strane Drine su u Drugom svjetskom ratu doživjeli najstrašnija stradanja i bio je to pokušaj biloškog istrebljenja.
“Na sreću, Srbi su uspjeli to da prežive, ali nastojanje da se oni sa zapadne strane Drine unište postoji i danas, i to se može posmatrati sa istorijske tačke”, zaključio je Mastilović.
Mastilović je podsjetio da je prilikom rasprave u Narodnoj skupštini Republike Srpske u decembru 1993. godine o tome treba li Istočnom Sarajevu univerzitet, tadašnji predsjednik Srpske Radovan Karadžić rekao da se ne smije razmišljati lokalno i da svaki poslanik mora znati da će u budućnosti na Miljacki biti kontakt sa islamskim svijetom.
“Rekao je da ako ne budemo na ovom prostoru imali intelektualnu cjelinu da odgovorimo tom islamskom svijetu, nećemo uspjeti”, naveo je Mastilović.
On je podsjetio na raspravu koju je tom prilikom imao i poslanik Vojo Kuprešanin, a koji je istakao da, ako omladina ode, Republika Srpska i srpski narod neće uspjeti i opstati.
“Mislim da je to aktuelno i dan-danas. Pale i Istočno Sarajevo moraju biti jedan od jakih centara Republike Srpske u ekonomskom, naučnom, kulturnom, smislu, posebno kada je u pitanju kultura pamćenja i nacionalno pamćenje, moramo se odbraniti ako mislimo da odbranimo Srpsku i opstanemo na ovom prostoru”, naglasio je on.
On je podsjetio da je prošle godine osnovan Institut istorijskih nauka zahvaljujući velikom trudu rektora Univerziteta u Istočnom Sarajevu Milana Kulića i resornog ministra Željka Budimira.
On je naveo da je potrebno završiti radove na muzeju koji je započet, kao i da je jako važno i otvoriti arhiv grada Istočnog Sarajeva.
“Istorije ima onoliko koliko ima dokumenata, to istoričari najbolje znaju”, zaključio je Mastilović.
Na Palama je održana naučna tribina “Pale – prijestonica Srpske”, u kojoj je učestvovao i predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.
Inicijator ideje da Pale dobiju status prijestonice je poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Damjan Škipina, koji se obratio prisutnima.
Na naučnoj tribini učestvovali su i ministar Srbije bez portfelja zadužen za međunarodnu ekonomsku saradnju Nenad Popović, istoričar i autor knjige “Istorija Republike Srpske” Čedomir Antić, direktor Instituta istorijskih nauka Univerziteta u Istočnom Sarajevu Draga Mastilović, general Vojske Republike Srpske u penziji LJubiša Borovčanin i ruski akademik i istoričar Jelena Guskova.
